THẢO LUẬN Bàn phím trên BlackBerry Priv: Tất cả trong một? (Phần 1: Tổng quan về bàn phím Blackberry Priv )

​

PHẦN 1:

TỔNG QUAN VỀ BÀN PHÍM BLACKBERRY PRIV VÀ CÁC BÀN PHÍM CỦA BLACKBERRY NÓI CHUNG TRÊN CÁC DÒNG SẢN PHẨM
​

Nói về bàn phím của smart phone thì không thể không nói tới bàn phím của hãng Blackberry. Blackberry đã làm rất tốt bàn phím của họ trên các sản phẩm kể cả bàn phím ảo lẫn phím vật lý hay ta còn gọi là phím cứng (phần cứng).

Vâng, nói bàn phím của Blackberry tốt, không phải là quá, mà thực sự là quá tốt. Bàn phím của hãng đã đem lại cho người dùng những trải nghiệm tuyệt vời không thể quên, và điều này đã được chứng minh trong một thời gian khá dài từ những dòng sản phẩm cũ thời xa xưa cho đến dòng Passport mới đây. Nhưng không phải nói bàn phím của Blackberry tốt là có nghĩa bàn phím của các hàng khác không tốt, mà vì hãng đã để lại dấu ấn khó quên đối với người dùng bởi phong cách riêng biệt so với các hãng khác.

Với những ai đã từng bị cuốn hút bởi cảm giác "đã tay" khi bấm phím cứng từ các dòng sản phẩm cũ cho đến dòng Bold "đình đám", với những ai từng bị chinh phục bởi sự tiện dụng cùng khả năng đoán từ thông minh trên bàn phím ảo của các dòng Z, và với những ai đã bị kích thích trước sự sáng tạo bởi khả năng cảm ứng trên bàn phím vật lý của dòng Passport, thì tất cả đều có thể tìm lại những cảm xúc đó trên Blackberry Priv - một sản phẩm mới của hãng với chức năng có thể nói là All in one.

Đó là điều hãng mong muốn mang tới người dùng khi cho ra mắt sản phẩm mang tên Priv này.​

Vậy Priv có thật sự làm được điều mà Blackberry muốn?​

Trước tiên, ta thử gợi nhớ lại những hình ảnh bàn phím quen thuộc của các dòng sản phẩm trước đây và duyệt sơ qua hình dáng bàn phím của Priv:

Bàn phím của Bold béo 9900 (trái) và bàn phím của Classic trẻ trung (phải).


Bàn phím ảo Z10 (trái) và Z30 (phải) thông minh, hiện đại.


Passport mạnh mẽ.


Passport Silver cá tính.


Còn đây, Priv mới mẻ với bàn phím ảo và phím cứng được tích hợp trên cùng 1 máy.
​

Vâng, nhìn hình dáng thì Priv đích thị có bàn phím của Blackberry rồi, không lẫn vào đâu được, nhưng "thể xác" thì chính hắn rồi, còn "tâm hồn" thì có phải của hắn không? "Chất" bàn phím Blackberry có còn trên Priv không? Nhất là khi em ấy có một thân hình khá mong manh, ẻo lả và một "khối óc" hoàn toàn khác hẳn. Đó là chắc hẳn là một nghi vấn lớn khi nói về những chỗ "nhạy cảm" của em ấy. Xin thưa với các bạn là vẫn còn, dù rằng có rất nhiều điểm khác nhưng chất của Blackberry thì vẫn còn đấy, anh chị em sinh đôi mà nhiều khi còn có điểm để phân biệt nữa là...

• Đầu tiên sẽ là chỗ "nhạy cảm" của em ấy:

Chỗ "nhạy cảm" của em ấy vẫn còn nhạy lắm các bạn à. Về độ cảm ứng của bàn phím cứng so với Passport thì vẫn rất nhạy, mọi thao tác cuộn ngang, dọc đều khá mượt mà và thậm chí có phần dễ sử dụng hơn trong thao tác với từng ký tự trong xử lý văn bản.

Nếu như anh em nào đã từng dùng Passport hoặc có đọc qua các cmt của mình về bàn phím Passport thì sẽ nhận thấy rằng độ "quá nhạy" của bàn phím Passport đôi lúc sẽ làm ta quá tay trong việc di chuyển con trỏ đến từ ký tự một nếu dùng thao tác vuốt nên thường gây khó khăn trong việc chọn ký tự hoặc di chuyển con trỏ đến đúng vị trí mình mong muốn trong văn bản. Thậm chí ta có giảm tốc độ con trỏ (Point Speed) cũng vẫn khó kiểm soát. Để thao tác này được chính xác hơn ta phải dùng thao tác lăn nhẹ ngón tay trên bàn phím qua từng phím mà không cần phải nhấc ngón tay ra khỏi bàn phím. Trên Priv thì thao tác này mình khá hài lòng, ta vuốt nhẹ từ từ thì con trỏ di chuyển khá chính xác qua từng ký tự không có cảm giác quá tay, tất nhiên khi ta cần di chuyển nhanh thì vuốt nhanh con trỏ vẫn chạy vù vù rất mượt mà.

Về thao tác xử lý ký tự thì mình thấy dùng Priv và track ball hay track pad của Blackberry dễ sử dụng hơn là trên Passport. Hiện tại không còn dùng dòng PP nữa nên cũng chẳng biết qua nhiều lần cập nhật rom thì có thay đổi thế nào nữa.

Về bàn phím ảo thì chắc cũng không cần phải nói nhiều về độ nhạy nữa vì bản thân nó là dùng một phần của màn hình cảm ứng, mà màn hình cảm ứng còn không nhạy nữa thì chắc vứt luôn cho rồi. Riêng về màn hình của Priv cũng có phần nhỉnh hơn các model dòng Z sẽ có không gian bấm dễ dàng hơn. Giao diện bàn phím ảo mặc định cũng được làm mới trên Android nhìn trực quan hơn, có phần đẹp và hiện đại hơn trên hđh cũ.

Khả năng tiên đoán từ thông minh cũng hoạt động tốt, nhưng chỉ "thông minh" đối với ngôn ngữ được hỗ trợ thôi chứ nếu bật nó lên mà nhắn tin tiếng việt không dấu trong tin nhắn thường thì sẽ có thể dẫn đến hành động tự đập máy nếu không giữ được bình tĩnh, rất khó chịu, nhất là khi kết hợp với mấy cái chức năng tự động sửa rồi kiểm tra chính tả gì đó. Tắt hết cho lành.

Tất cả các tùy chỉnh về bàn phím đều nằm trong mục "Ngôn ngữ & phương thức nhập" trong phần "Cài đặt". Kể cả nếu cài thêm bộ gõ thứ ba cũng xuất hiện và được tinh chỉnh trong đây.​

• Kế đến là cảm giác bấm phím cũng như các biểu hiện của chất lượng phần cứng:

Bàn phím cứng của Priv không "cứng", mà nói đúng hơn là quá mềm vì đơn giản nó được gắn trên một thiết kế khá mỏng nên cũng cần phải làm mỏng, mềm cho phù hợp. Nó mềm tới nỗi khi ta chạm nhẹ qua bề mặt phím có thể cảm nhận rõ độ phập phồng cho cảm giác không chắc chắn, tất nhiên là không thể có lực bấm nào khi sử dụng soạn thảo mà làm bung phím của nó ra được trừ khi ta cố tình cạy nó ra. Tuy vậy nó đã để lại một điểm trừ rất lớn mà hãng cần phải xem xét lại đó là độ phập phồng của bàn phím làm cho các phím không khít với bản mạch bên dưới nên sẽ kém nhạy ở thao tác chạm hai lần để kích hoạt tính năng di chuyển con trỏ so với dòng Passport, đặc biệt là khu vực ở giữa trung tâm bàn phím. Ta có thể kiểm chứng bằng cách chạm hờ thật khẽ đủ để cho bề mặt phím có độ nhún mắt thường có thể thấy được nhưng không đủ để tác động lên phần mạch bên dưới thì chức năng cảm ứng sẽ không hoạt động được. Trong khi với Passport do bàn phím rất khít nên chỉ khẽ chạm là đã cảm ứng được, nhiều khi ta có cảm giác không chạm với bàn phím mà cũng có thể cảm ứng.

Đây cũng có thể là một trong những nguyên nhân khiến cho em dễ kiểm soát hơn trong các thao tác cảm ứng cần độ chính xác cao như các thao tác với từ ký tự đã đề cập bên trên chăng !? Nếu đúng vậy thì cũng không biết nên xem đây là lỗi hay là một "tính năng" nữa đây !?
​

Dù rằng hiện tượng trên hiện tại chưa ảnh hưởng gì đến trải nghiệm với bàn phím vật lý của Priv nhưng sẽ khiến người dùng không an tâm về chất lượng bàn phím khi mà các biểu hiện có thể tiềm ẩn các nguy cơ mắc bệnh nhão hoặc liệt phím khi lớp đệm cao su quá mỏng quá mềm sẽ ảnh hưởng nhiều đến độ đàn hồi về lâu dài. Liệt phím thì không nói rồi, tự hiểu nhé. Còn nhão phím không phải là một hiện tượng xa lạ đối với các dòng máy có bàn phím vật lý, thông thường nó có thể chỉ làm mất đi thẩm mỹ và giảm đi cảm giác bấm phím chứ không ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc nhập liệu nhưng sẽ là một vấn đề lớn đối với một bàn phím kiêm thêm chức năng cảm ứng như Priv.

Hy vọng chất lượng của Blackberry sẽ phản bác lại giả thuyết này của mình.
​

Như vậy với một thiết kế mỏng, mềm như thế, anh em có thể dễ dàng lớp đệm cao su bên dưới sẽ có ít độ đàn hồi hơn khiến cảm giác bấm "đã tay" không thể bằng được các bàn phím trước đây và độ đàn hồi này càng bị giảm đi khi bề mặt càng rộng cụ thể là phím khoản trắng (là phím có bề mặt lớn nhất trong bàn phím) ở nhiều thao tác bấm nhanh dù rằng vẫn nhận chính xác ký tự trắng trên màn hình nhưng ta có cảm giác như chưa bấm qua phím này, bấm mà cứ như không bấm. Điều này sẽ làm giảm đi rất nhiều cái cảm giác "tưng tưng, nảy nảy" mà ta từng chết mê chết mệt khi vọc bàn phím của Blackberry.

Nhưng nói đi thì cũng phải nói lại chứ để thiệt thòi cho em nó quá, dù sao thì tất cả cũng chỉ là phỏng đoán cho một sản phẩm mới ra mắt dựa trên các biểu hiện thực tế mà thôi, mọi thứ cũng chưa được chứng minh chính xác qua thời gian sử dụng nên không thể nào khẳng định chủ quan về chất lượng của em nó vào thời điểm này. Mình chỉ biết thực tế nhất là chất lượng Blackberry cũng không phải là tệ, nên cái cảm giác "đã tay" ấy chỉ giảm đi thôi chứ không phải là mất hẳn, không còn tưng nảy nhiều như xưa nhưng vẫn cho ta cái cảm giác đặc trưng của một bàn phím vật lý thực thụ đủ để cho dù là fan khó tính của Blackberry hay là một người chưa dùng qua Blackberry có được các cảm xúc khó quên, vẫn có được những trải nghiệm tuyệt vời khi sở hữu em nó.

• Tiếp theo là thao tác nhập liệu và thao tác cầm nắm em nó.

Đối với cá nhân mình thì việc sử dụng và việc cầm nắm em nó là không khó, cũng có thể là do dùng quen nhiều size smart phone rồi nên thấy rất bình thường. Vấn đề ở đây chỉ là "lạ" trong thời gian ngắn hay dài và "tiện" hay không mà thôi.

Về phần bàn phím ảo trên Priv:

Ta sẽ lướt qua phần liên quan tới bàn phím ảo vì phím ảo hầu như phím ảo bây giờ quá phổ biến rồi, muôn hình muôn trạng với vô số chức năng vô số theme giao diện của chính hãng cũng như của các hãng thứ 3. Bàn phím ảo của Priv với giao diện trực quan hiện đại sử dụng tốt trên màn hình 5.4 inch với khả năng bắt từ nhanh, chính xác, cùng với khả năng đoán từ đặc trưng của Blackberry cho sự tiện lợi rất nhiều trong việc nhập liệu đặc biệt là khi nhập ngôn ngữ tiếng anh mà nhiều khi quên hay không biết "chính tả" thì rất có ít.

Đáng tiếc là hãng vẫn chưa hãng vẫn chưa hỗ trợ phương thức nhập ngôn ngữ tiếng Việt nên muốn dùng tiếng Việt ta phải tải bàn phím của hãng thứ 3 trên kho ứng dụng CHPlay.

Cá nhân em sau khi thử nhiều ứng dụng bàn phím ảo trên kho thì thấy có 3 bàn phím hỗ trợ khá tốt tiếng Việt cho cả bàn phím vật lý là SwiftKey Beta, Go Keyboard, và Laban Key. Tất cả 3 bàn phím này đều có nhiều tinh chỉnh với nhiều chức năng giống và riêng biệt nhưng trong đó thấy SwiftKey Beta là hỗ trợ tốt nhất cho bàn phím vật lý.

Sơ lượt qua 3 ứng dụng bàn phím ảo:

• SwiftKey Beta: hỗ trợ tốt TV cho bàn phím vật lý, có nhiều giao diện khá bắt mắt với khả năng gợi ý từ trực quan dễ dùng. Cho phép đồng bộ tinh chỉnh với tài khoản google.
• Laban Key: hỗ trợ nhiều kiểu gõ trên bàn phím ảo, có cả kiểu gõ VNI cũng rất phổ biến, nhiều tùy chình chức năng và làm việc khá tốt trên bàn phím ảo nhưng khi dùng chung với phím vật lý thì vẫn còn một số lỗi khá khó chịu như nếu đang gõ dỡ dang một từ nhưng sai một ký tự và qua về xóa và sửa thì tự động thêm ký tự sai bét dù có tắt hết các tính năng tự động cũng không hết.
• Go Keyboard: hỗ trợ khá tốt tiếng Việt cho phím cứng nhưng cơ chế quản lý từ đang nhập theo kiểu cụm ký tự nguyên khối nên muốn thực hiện thao tác thêm sửa xóa thì phải buộc phải nhấn khoản trắng hoặc enter để kết thúc từ đang gõ mới được phép làm các thao tác khác rất bất tiện.

Điều đáng tiếc nữa là do độ tương thích nên khi dùng các bàn phím hãng thứ 3 làm bàn phím mặt định thì sẽ bị mất hết các tính năng cảm ứng cùng với tính năng phím tắt gán cho các ứng dụng trên bàn phím vật lý (ngoại trừ Go Keyboard thì sẽ vẫn còn chức năng phím tắt). Điều này có nghĩa là nếu muốn gõ tiếng việt thì ta chuyển sang bàn phím ảo hãng thứ 3, gõ xong muốn bình thường lại thì ta lại chuyển về bàn phím mặc định. Cũng may là việc chuyển đổi như thế cũng không quá phức tạp, bạn chỉ việc nhấn vào biểu tượng bàn phím nhỏ xuất hiện thêm trên thanh dock bên dưới cùng với các phím chức năng ảo chính. Nhưng vấn đề là ta là người Việt nên việc soạn thảo tiếng Việt sẽ rất thường xuyên nhưng lại không thể dùng được các thao tác con trỏ vốn rất tiện lợi trên bàn phím cứng thì bàn phím cứng và cái chức năng trượt trên Priv coi như là quá thừa vì chỉ cần màn hình cảm ứng với bàn phím ảo ta cũng có thể làm mọi việc đầy đủ như các dòng máy thuần cảm ứng.

Hy vọng hãng sẽ nhanh cung cấp phương thức nhập tiếng Việt cho bàn phím mặc định nếu không thì Priv thực sự hơi bị "phế" trong trường hợp này.​

Vẫn còn một cách nữa để nhập tiếng Việt cũng rất tiện dụng và khá thú vị, đó là dùng chức năng nhập liệu bằng giọng nói. Về khả nhận dạng tiếng Việt qua giọng nói thì tới thời điểm này Google làm rất tốt, nên chức năng này càng mạnh mẽ trên Priv khi được hỗ trợ bởi công cụ của Google, đặc biệt là trên nên tảng Android. Tuy vẫn chưa thể chính xác 100% trong một số trường hợp khó nhưng thực sự khả năng hoạt động rất tốt trong các trường hợp thông thường nhất là khi ta cần nhập những đoạn tiếng Việt nội dung ngắn thì rất tiện lợi. Ta có thế kích hoạt tính năng này một cách đơn giản bằng cách giữ phím số 0 trên bàn phím cứng hoặc phím dấu phẩy trên bàn phím ảo trong vài giây là có thể sử dụng được.

Một lưu ý nhò là để chính xác hơn về việc kích hoạt tính năng này thì ta nên dùng bàn phím mặc định của hãng. Và chức năng này chỉ kích hoạt được khi đang ở chế độ soạn thảo văn bản vì nếu ở chế độ khác thì phím 0 của bàn phím vật lý sẽ có chức năng khác.
​

Về phần bàn phím vật lý trên Priv:

Nhìn qua mấy mẫu bàn phím các dòng sản phẩm ta có thể nhận thấy tuy Priv có bàn phím 4 hàng phím nhưng các phím lại được thiết kế vát xéo hai cạnh giống như thiết kế phím của dòng Passport, còn Classic và dòng Bold các phím vát bầu hơn. Chức năng của các phím ngoại trừ Passport ra thì tất cả hầu như là giống nhau, Priv giống Classic và cả hai chỉ thêm chức năng bật tắt nhanh nhập liệu bằng giọng nói trên phím số 0, còn lại thì như nhau, có khác thì cũng chỉ là thay đổi ký hiệu biểu tượng giữa đời mới so với đời cũ. Tất cả đều cho trải nghiệm nhập liệu tốt chỉ có điều nếu dùng quen dòng nào thì khi chuyển đổi sẽ có cảm giác lạ lẫm chưa quen buổi đầu, nhưng yên tâm, con người là một trong những loài "thích nghi" khá nhanh mà.

Phân tích kỹ tí nữa thì ta thấy thiết kế dòng Bold có cấu tạo các hàng phím theo dạng bầu về phía dưới. Kiểu thiết kế này giúp thuận tiện cho cử động co vào và vươn ra của hai ngón cái vì theo cấu tạo ngón tay cái khi thực hiện thao tác này theo hình cánh cung sẽ dễ dàng và đỡ mỏi hơn so với phương ngang. Và đối với các mẫu thời trước có kích thước nhỏ hơn smart phone bây giờ nên bàn phím cũng khá nhỏ nên thường các phím được vát nhiều và bầu để dễ dàng cho việc bấm. Các mẫu bàn phím mới có kích thước lớn hơn nên được vát ít hơn và xếp theo hàng phím ngang song song với nhau tạo thành một thiết kế cân đối nhìn hiện đại hơn.

Tất cả những điều trên hầu như không gây khó khăn nhiều lắm cho việc bấm phím, cũng vẫn chỉ là vấn đề về thói quen sử dụng, vì nên nhớ rằng vẫn còn rất nhiều model điện thoại của các hãng khác hầu như bàn phím vật lý hay ảo thì phần lớn được sắp xếp theo phương ngang và có nhiều đặc điểm khác nữa. Vậy nếu người dùng đã quen với một sản phẩm thì không thể khẳng định rằng họ không thể có những trải nghiệm tốt về việc bấm phím trên sản phẩm của họ.

Có ý kiến cho rằng việc thiết kế trượt của Priv sẽ ảnh hưởng đến việc bấm phím cũng như các thao tác sử dụng khác.

Chưa bàn tới vấn đề cơ cấu trượt có bị thay đổi theo thời gian cùng với chất lượng sản phẩm không thì câu trả lời là: tất nhiên là sẽ bị ảnh hưởng rồi! Với kích thước tổng thể trên 5 inch thì Priv không phải là điện thoại có kích thước nhỏ nên việc trượt lên sẽ làm tăng thêm chiều dài cho máy. Xét về tổng trọng lượng máy, Priv cũng không phải là smart phone có trọng lượng nhẹ nhưng rất may là phần màn hình trượt bên trên khá mỏng nên trọng lượng của phần màn hình dôi ra khi trượt cũng không làm nặng thêm phần trên một cách quá đáng, ta chỉ cần dời ngón tay đỡ lưng máy lên một chút xíu là có thể lấy lại trọng tâm của máy. Điều này cũng không ảnh hưởng tới mức nghiệm trọng trong thao tác sử dụng máy, nói chung là ở mức độ chấp nhận được, còn như thế có tiện hay không thì lại tùy vào thói quen sử dụng của từng người.

Cá nhân mình thì trải nghiệm về sử dụng bàn phím và các thao tác thì thấy nếu đã quen với kiểu bàn phím 4 hàng phím thì sẽ thích nghi với em nó dễ dàng và nhanh hơn còn nếu đã quen với kiểu bàn phím của Passport hoặc chưa quen dùng bàn phím vật lý thì sẽ tìm lại được cảm giác "bỡ ngỡ" giống như lần đầu làm quen với Passport vậy. Cụ thể là sẽ có thể cảm thấy không thoải mái khi sử dụng một tay vì lạ lẫm với cái cạnh cong cong, không quen với cảm giác trơn tuột trong các thao tác khi cần phải giữ máy bằng các đầu ngón tay trên 2 cạnh vì độ mỏng của thân máy và độ mềm của các phím chức năng 2 bên máy nên hay bấm nhầm nút giảm âm lượng, cảm thấy khó khăn khi bấm phím vật lý vì phím mềm, thân máy mỏng, dài, cảm thấy không ưa khi phải thay đổi hệ điều hành, rồi thì v.v... và v.v ... nhiều lắm.

Tất cả những cảm giác khó khăn sẽ mất dần qua thời gian sử dụng. Và một khi đã quen với em nó thì thật sự sẽ cảm nhận được những cái "chất" của Blackberry - một cái "chất" rất Blackberry pha trộn lẫn sự mới mẻ, hiện đại, nói chung là rất ấn tượng.


Góc chia sẻ nhỏ:

Oh my God! Duyệt lại bài dù đã bỏ hết các hình chụp minh họa rồi mà thấy nó như là phiên bản mini của "Cô dâu tám tuổi" vậy. Nhưng lỡ viết nhiều rồi xóa đi thì tiếc. Anh em nào không ưa "dài dòng" thì bỏ qua, âu cũng là những điều muốn nói nhưng chưa có người nghe nhưng làm biếng quay video quá. Giờ mới thấy vài câu nói mà diễn giải bằng văn viết nó "lợi hại" cỡ nào. Nhưng mình thì thích xem phim, thích viết tiểu thuyết nhưng không thích làm phim.

Chúc anh em vui vẻ! ​

Tóm tắt các phần liên quan:

• Bàn phím trên BlackBerry Priv: Tất cả trong một?(Phần 1: Tổng quan về bàn phím Blackberry Priv)
• Bàn phím trên BlackBerry Priv: Tất cả trong một? (Phần 2: Tính năng tìm kiếm nhanh).
• Bàn phím trên BlackBerry Priv: Tất cả trong một? (Phần 3: Hệ thống phím tắt).
• Bàn phím trên BlackBerry Priv: Tất cả trong một? (Phần 4: Trải nghiệm thao tác nhập liệu)
• Bàn phím trên BlackBerry Priv: Tất cả trong một? (Phần 5: Nhập ngôn ngữ Tiếng Việt trên Priv)
  

​